กระแจะ พญายา หรือ ทานาคา (ชื่อวิทยาศาสตร์: Naringi crenulata) เป็นพืชในวงศ์ส้ม ลักษณะเป็นไม้ต้นขนาดเล็กหรือกึ่งไม้พุ่ม ไม่ผลัดใบ สูง 2–15 เมตร ลำต้นและกิ่งมีหนามแข็ง เปลือกต้นสีน้ำตาลขรุขระ ใบแบบใบประกอบแบบขนนก เรียงสลับกัน มีใบย่อยรูปรีแกมรูปไข่กลับ 4–13 ใบ ขนาด 1.5–3 x 2–7 เซนติเมตร โคนและปลายใบสอบแคบ ขอบใบหยักฟันเลื่อยตื้น ๆ ดอกออกเป็นดอกเดี่ยวรวมเป็นกระจุกตามกิ่ง กลีบดอกมี 4 กลีบ สีขาวหรือสีขาวอมเหลือง กลีบเลี้ยงมี 4 กลีบ รังไข่มี 4 ช่อง เกสรตัวผู้มี 5 อัน ดอกมีกลิ่นหอมเย็น ผลเป็นผลสดกลม ขนาด 0.5–1 เซนติเมตร เมื่ออ่อนมีสีเขียว เมื่อแก่จัดมีสีม่วงคล้ำ มีรสเปรี้ยว ภายในมี 1–4 เมล็ด[1][2]กระแจะมีถิ่นกำเนิดในอินเดีย ศรีลังกา และอินโดจีน[3] เนื้อไม้เมื่อตัดมาใหม่ ๆ จะมีสีขาว หากทิ้งไว้นานจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลปนเหลืองอ่อน ใช้ฝนเป็นผงละเอียดทาเพื่อประทินผิว นิยมใช้กันมากในประเทศพม่า[4] เปลือกต้นมีรสขม แก้ไข้ บำรุงดวงจิต แก่นมีรสจืดเย็น ดองเหล้าดื่มแก้กระษัย ดับพิษร้อน[5]